Mobbing - przemoc w miejscu pracy

Mobbing, czyli przemoc w miejscu pracy, to „wszelkie niewłaściwe postępowanie (gest, słowo, zachowanie, postawa), (…) które przez swą powtarzalność czy systematyczność narusza godność lub integralność psychiczną bądź fizyczną osoby, narażając ją na utratę zatrudnienia lub pogarszając atmosferę pracy. (…) O agresji stanowi skumulowany efekt częstych i powtarzalnych mikrourazów”(Hiriogoyen 2003).

Pojęcie „mobbing” zostało wprowadzone w roku 1984 przez Heinza Leymanna, szwedzkiego psychiatrę i psychosocjologa niemieckiego pochodzenia (Leymann, Gustavsson 1984). Autor ten twierdzi, że mobbing istniał od zawsze, nigdy jednak nie był wcześniej badany ani opisywany w sposób systematyczny.

O mobbingu należy myśleć zawsze w kontekście zarówno prawa, jak i psychologii. Jest on umiejscowiony w systemie prawnym, ponieważ pojęcie to funkcjonuje w polskim kodeksie pracy od 2004 roku. Stanowi również zjawisko, które zachodzi między ludźmi. Związany jest z pojawianiem się określonych zachowań, emocji, a więc i reakcji na nie, stąd nie da się o tym zjawisku mówić, pomijając aspekt psychologiczny. Właśnie dlatego, że mobbing nie jest prosty do zdefiniowania, uchwycenie tego zjawiska i jasne określenie, czy miało ono miejsce, czy nie, nastręcza tak wielu problemów.

SKUTKI MOBBINGU DLA JEDNOSTKI

Z punktu widzenia jednostki, która doświadcza przemocy w miejscu pracy, straty są niepowetowane. Uszczerbek na zdrowiu, jaki powoduje długotrwałe przebywanie w warunkach silnego stresu, może być bardzo trudny – lub niemożliwy – do naprawienia. Badania wskazują, że wielu pracowników poddanych mobbingowi cierpi na choroby psychosomatyczne, a ich głównymi objawami są problemy z koncentracją, bezsenność, ataki paniki, depresja, czy nawet niezwykle groźny dla zdrowia zespół stresu pourazowego. Mobbing może prowadzić nawet do samobójstwa. Osoby, które znajdowały się pod wpływem mobbera, posiadają zaniżoną samoocenę oraz poczucie przydatności do pracy – wydaje im się, że skoro nie są w stanie wykonać swoich obowiązków na obecnym stanowisku, to na pewno nie poradzą sobie też nigdzie indziej. Według nich samych zacierają się granice między zachowaniem, które jest dopuszczalne, a takim które nie jest.

Przez to sami bardzo często nie wiedzą już, czy w ogóle mają prawo się bronić. Stany lękowe oraz przekonanie o własnej nieprzydatności zawodowej może prowadzić nawet do wspomnianych wcześniej myśli (a na dalszym etapie nawet i do czynów) samobójczych. Mobbing wpływa również na otoczenie jednostki – prowadzi do problemów rodzinnych i odizolowania się od grupy przyjaciół. Dzieje się tak m. in. dlatego, że osoby doświadczające mobbingu są często nierozumiane przez swoje najbliższe otoczenie, ale też zdarza się, że odreagowują stres wyniesiony z pracy na swoich bliskich i znajomych. Zjawisko mobbingu wciąż jest tematem tabu w Polsce, a osoby, które skarżą się na problemy w pracy, bywają postrzegane jako mało pracowite czy też po prostu takie, które miały pecha, bo trafiły na „trudnego szefa”.

CO ZROBIĆ, JEŚLI PODEJRZEWASZ, ŻE TY LUB KTOŚ Z TWOICH BLISKICH DOŚWIADCZA MOBBINGU?

Przede wszystkim powinno się o tym rozmawiać. Dzięki temu zyskasz szerszą perspektywę i pozwoli Ci to przyjrzeć się dostępnym opcjom, które mogą zaprowadzić do rozwiązania. Będąc pod wpływem stresu ciężko jest nam dostrzec realny kształt danej sytuacji. Po drugie, odpowiedz sobie na pytanie: jakimi zasobami dysponuję, żeby poradzić sobie z tą sytuacją? Zasobem może okazać się wszystko, co choćby i w niewielkim stopniu może się okazać pomocne w danym kontekście. Po trzecie, nie działaj pochopnie! Złożenie skargi o mobbing u pracodawcy, to możliwość, z której zawsze możesz skorzystać, jednak często warto skonsultować się z osobą trzecią – być może kimś życzliwym z miejsca pracy lub po prostu z przyjaciółmi – kto pomoże nam rozwiązać problem w inny sposób.

Po czwarte, i najważniejsze, zadbaj o swoje zdrowie! Mobbing powoduje uszczerbek na zdrowiu zarówno w przypadku naszego organizmu, jak również i psychiki. Powrót do równowagi prowadzi przez kręte ścieżki, ponieważ doświadczenie przemocy często zostawia za sobą zgliszcza – zadbaj więc o siebie lub kogoś bliskiego, by odbudować to, co zostało zniszczone.

Autor - mgr Aleksandra Kuzaj

Psychoterapeuta pleso

Pani Aleksandra to psycholożka, psychotraumatolożka i interwentka kryzysowa. Dzięki pracy z nią będziesz w stanie przepracować traumatyczne wydarzenia z przeszłości, zminimalizować stres, przetrwać stratę i żałobę oraz przezwyciężyć PTSD. Ponadto Pani Aleksandra specjalizuje się we wspieraniu pracowników, którzy doświadczają przemocy w miejscu pracy - mobbingu, molestowania seksualnego i dyskryminacji. W pracy terapeutycznej bazuje na wiedzy psychotraumatologicznej, a także technikach poznawczo-behawioralnych i terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach. Oferuje konsultacje dla osób dorosłych od 16 roku życia. Doradza klientom o skłonnościach samobójczych, funkcjonariuszom i byłym funkcjonariuszom służb mundurowych, kobietom w ciąży i młodym matkom. Współpracuje także z biznesem (HR). Cechą charakterystyczną terapii z Panią Aleksandrą jest to, że używa humoru, dużo słucha, moderuje rozmowę, pomaga spojrzeć na problem w nowy sposób i znaleźć jego różne rozwiązania. Prowadzi również konsultacje dla par (w tym dla związków, gdzie partner uczestniczył w konfliktach zbrojnych), podczas których pomaga rozwiązywać takie problemy jak: konflikty, problemy z komunikacją, wsparcie w czasie rodzicielstwa, budowanie osobistych granic, przerwanie ciąży/utrata dziecka.

Umów się na sesję