Brak snu a empatia - jaki mają związek?

Wyobraź sobie, że osoba bliska dzieli się z Tobą trudną nocą, opowiadając o tym, jak nie mogła zasnąć lub ciągle się budziła. To już któryś raz w ostatnim tygodniu, gdy przeżywa podobne problemy. Słyszysz w jej słowach, jak bardzo jest zestresowana i zmartwiona, nawet dobre rzeczy jej nie cieszą, a świat postrzega negatywnie. Gdy patrzysz na jej twarz, widzisz, jak bardzo jest wyczerpana: blada, z podkrążonymi oczami. Siedzi obok Ciebie, zmęczona, podpierając ciężką głowę resztkami sił i popijając kawę, z nadzieją, że pomoże jej to przetrwać dzień. Zauważ, jakie reakcje pojawiają się u Ciebie: myśli, emocje lub chęć działania.

Być może myślisz: “Też słabo spałem/am, ale nie czas na moje problemy, słyszę, jak bardzo jest jej/jemu ciężko”. Im dłużej się wsłuchujesz, tym bardziej czujesz smutek, widząc jej/jego cierpienie. Może masz ochotę zapytać, jak sobie z tymi problemami radzi lub zaproponować wspólne zastanowienie się nad przyczynami tych trudności. Albo po prostu poklepać ją po ramieniu, aby poczuła wsparcie i wiedziała, że nie jest sama. Wszystko to wyraża Twoją empatię. 

Empatyczna reakcja polega na zrozumieniu, jak się czuje druga osoba, gdy cierpi na brak snu. Nieempatyczne podejście z kolei to rady w stylu: "Przestań narzekać", "Musisz coś zmienić w swoim życiu, jeśli nie możesz spać" czy "Po prostu idź spać wcześniej". Brak empatii może także sugerować, że i Twoja higiena snu wymaga uwagi. 

Badania jednoznacznie pokazują, że zaburzenia snu negatywnie wpływają na nasz nastrój (Groeger i in, 2022). Słaba jakość snu zmienia sposób postrzegania stresujących sytuacji oraz pozytywnych wydarzeń (Sin i in., 2020) i zwiększa poczucie zagrożenia (Zensy i in., 2020). Co więcej, niedobór snu tłumi odczuwanie przyjemnych bodźców (Tempesta i in., 2020) i zmniejsza zdolność radzenia sobie z emocjami (Tomaso, Johnson & Nelson, 2021). Biorąc pod uwagę powyższe, nie dziwi więc, że również doświadczanie empatii dla siebie i innych jest utrudnione (Gerace & Rigney, 2020). 

Guadagni i in. (2014) pokazali, że osoby cierpiące na zaburzenia snu wykazują niższą empatię, zarówno na poziomie fizjologicznym, jak i praktycznym wyrażaniu współczucia wobec innych. Co więcej, obniżona subiektywna ocena jakości snu jest powiązana z ograniczoną zdolnością do empatii (Guadagni i in., 2017). Interesujące jest również to, że nawet osoby z wysoką skłonnością do empatii, po paru nieprzespanych nocach, mogą skłaniać się do unikania sytuacji wymagających wyrażania współczucia (Amicucci i in., 2021). Brak snu sprawia, że mamy mniejsze zrozumienie i przestrzeń na trudności swoje i/lub czyjeś.

Podsumowując, zaburzenie snu negatywnie wpływa na nasze funkcje poznawcze i emocjonalne, co w rezultacie sprawia, że stajemy się mniej empatyczni. To z kolei może mieć poważne konsekwencje dla naszych relacji, zarówno zawodowych, jak i osobistych. Dlatego ważne jest zadbanie o jakość naszego snu, które jednocześnie będzie pozytywnie wpływać na naszą empatię. Takie dbanie o siebie pomoże budować zdrowe i satysfakcjonujące relacje z sobą i z innymi. Warto zauważyć, że dbałość o higienę snu stanowi istotny czynnik w utrzymywaniu relacji opartych na zrozumieniu, co przyczyni się do kształtowania empatycznego społeczeństwa.

Autor - mgr Katarzyna Dudek

Psychoterapeuta pleso

Pani Katarzyna jest psychologiem i psychotraumatologiem. Udziela wsparcia osobom w kryzysie, szukającym sensu życia, akceptacji, pomocy. Pomaga także osobom borykającym się z problemami w związkach partnerskich, sytuacjach społecznych, rodzinnych, osobom po usunięciu ciąży, osobom, które doświadczyły straty, braku kontroli, przeżywającym stres, niepokój, drażliwość lub niemożność odczuwania i wyrażania emocji, miewającym ataki paniki, borykającym się z poczuciem samotności, odrzucenia, niezrozumienia, niższości, odczuwającym dolegliwości fizyczne bez uzasadnienia medycznego, czującym pustkę w środku, jakby coś było “nie tak”. Pracuje w nurcie humanistycznym, wykorzystuje również elementy terapii skoncentrowanej na emocjach. Oferuje konsultacje dla osób dorosłych. Doradza klientom ze zdiagnozowanymi chorobami psychicznymi i somatycznymi (onkologia, AIDS itp.), z niepełnosprawnościami, o skłonnościach samobójczych, funkcjonariuszom i byłym funkcjonariuszom służb mundurowych, kobietom w ciąży i młodym matkom oraz osobom LGBT+. Cechą charakterystyczną terapii z Panią Katarzyną jest to, że dużo słucha, łączy różne metody psychoterapii, wykorzystuje metody twórcze, zwraca dużą uwagę na mowę ciała, skupia się na głębokich procesach i doświadczeniach.

Umów się na sesję